Nieuws

Rouwen is geen kwestie van ‘verwerken’

“Rouwen is omgaan met verlies. Het gaat niet om ‘verwerken’, ‘er overheen komen’, of ‘het een plekje geven’, maar om het integreren van het verlies in je leven. Hoe ga je om met verlies? Hoe steun je iemand die rouwt? Het is geen vak op school, maar het raakt vaak wél de kern van ons bestaan”, begint Schippers. In haar werk hoort ze vaak over de kloof die mensen ervaren ten opzichte van hun directe omgeving. Ook op school of op het werk ondervinden mensen meestal weinig begrip, tijd en ruimte voor rouw.
 
Met haar Centrum voor Steun bij Rouw en Verlies wil ze meer ruimte voor rouw creëren. Daarnaast is Schippers voorzitter van de Stedelijke Werkgroep Rouwzorg Amsterdam, een samenwerkingsverband van verschillende non-profit organisaties die zich bezig houden met rouwzorg in de regio Amsterdam. Schippers: “Het doel van dit initiatief is het vormen van een centraal punt met informatie over de rouwzorg die in de regio beschikbaar is. We merken dat er zoveel onbekend is en er gaan zoveel mythen rond. Rouw is een duaal proces: enerzijds vermijd je het verlies en ga je door met je gewone leven, anderzijds sta je erbij stil en besteed je aandacht aan het verlies. Kortom: rouw is doorleven én stilstaan bij je verlies.”
 

Stilstaan bij je verdriet en ook weer doorgaan

Stilstaan bij je verlies en alle gedachten en gevoelens die daarbij horen, hoe doe je dat dan? Schippers: “Je mag best zeggen dat het slecht met je gaat omdat je veel verdriet hebt. Of je afvragen of je er ooit nog overheen zult komen. Door stil te staan bij je verlies en dit mogelijk te uiten (vertellen, of opschrijven) maak je weer ‘ruimte vrij’ om door te gaan. Doorgaan stelt je weer in staat je verlies aan te kijken. Inzicht in je rouwproces zorgt vaak voor rust. De anonieme online zelfhulp module rouwverwerking.mirro.nl van Stichting mirro kan mensen hierbij helpen. De oefeningen en ervaringsverhalen geven handvatten en kunnen zorgen voor herkenning. Je bent niet ziek of gek, je bent in de rouw.”
 

Niet oplossen, maar luisteren

Wat kun je doen als iemand een dierbare verloren is? Schippers merkt dat we hier vaak goedbedoeld toch wat onhandig in zijn: “Vaak willen we oplossingen aandragen, maar het beste dat je kunt doen is luisteren naar het verhaal en vragen wat de ander nodig heeft. Aanwezig zijn, daar gaat het om.
 
We denken vaak dat familie en vrienden bij uitstek geschikt zijn om te steunen in de rouw. Maar vaak rouw je om hetzelfde verlies en is steunen niet gemakkelijk. Je wil je de ander niet nog verdrietiger maken met jouw verhaal en ook is het vaak moeilijk om de ander verdrietig te zien. De belangstelling van mensen wat verder weg, zoals de bakker, kan soms als meer steunend ervaren worden. Mensen kunnen zich dus vaak alleen voelen in hun rouwproces, ook al hebben ze mensen om zich heen.
 
Rouwende mensen zijn vaak gevoelig en kwetsbaar. Als rouwende kan het daarom moeilijk zijn om aan te geven wat je wilt of nodig hebt. Iemand in rouw zien, kan een naaste ook verdrietig maken. Een logisch gevolg is dat een naaste wil helpen om het verdriet op te lossen, of de situatie gaat vermijden om de rouwende niet verdrietig te willen maken.”
 

Steun vragen

Steun is belangrijk als je in de rouw bent. Die steun kan komen van mensen, dieren en dingen. Schippers: “Tegelijkertijd kan het lastig zijn om steun te vragen. Daar heb je soms ook de kracht niet voor. Toch kun je proberen actief te zijn in het zorgen voor jezelf en bijvoorbeeld ook vragen om dat waar je behoefte aan hebt. Je kunt leren hoe je zelf actief kunt zijn en de regie te hebben over je eigen rouwproces. Zo haal je de kracht in jezelf weer naar boven.”
 
Drs. Joke Schippers
Rouw- en verliesdeskundige, recent opgeleid in de nieuwste rouwvisie
Eigenaresse van Centrum voor Steun bij Rouw en Verlies
Content-schrijfster van de online zelfhulp module rouwverwerking.mirro.nl